Testament, schenkingen en giften, een aantal aandachtspunten
Als AOW’er wilt u uw zaken goed regelen voor uw partner, uw nabestaanden en degenen die u lief zijn. Daartoe maken velen een testament op. Of wilt u liever geven of schenken tijdens uw leven? Laten we met de laatste twee opties beginnen. Dat zijn immers mogelijkheden waarvan u misschien op korte of middellange termijn gebruik zou willen maken.
Wat is het verschil tussen een schenking en een gift?
Een schenking: is een overeenkomst. De schenker verrijkt een begunstigde ten laste van zijn/haar eigen vermogen.
Een gift: de schenker draagt vermogen over naar een andere partij. Daar hoeft geen tegenprestatie tegenover te staan.
Wat is een gift?
Een gift is een bijdrage uit genegenheid, vrijgevigheid of erkentelijkheid, waarvan u de inhoud zelf bepaalt. Hierbij geeft u geld of goederen aan iemand die daar geen tegenprestatie tegenover hoeft te leveren. Een reden kan zijn om te voorkomen dat de ontvanger later (meer) belasting moet betalen. Het kan ook zijn dat u iemand gewoon sympathiek vindt. Omdat er (vaak) geen tegenprestatie tegenover staat, hoeft er ook geen btw over betaald te worden. Misschien moet u wel schenkbelasting betalen. De belastingdienst kan u daar meer over vertellen.
Onder giften vallen kwijtscheldingen van schulden, verkoop van eigendom voor een symbolisch bedrag, maar ook normale schenkingen.
Bij een gift hoeven zaken niet schriftelijk vastgelegd te worden. U kunt bijv. een gift doen aan goede doelen. Dat wordt via de belastingaangifte geregeld. Men mag een gift onder voorwaarden aftrekken als deze gift wordt gedaan aan:
- een algemeen nut beogende instelling (ANBI) of een culturele ANBI. Hiervoor geldt een extra fiscale aftrek;
- een vereniging (via een overeenkomst);
- een steunstichting sociaal belang behartigende instelling (SBBI).
U mag een gift aan een ANBI aftrekken in de aangifte inkomstenbelasting. Via de site van de belastingdienst kunt u controleren of de door u gekozen instelling inderdaad een ANBI is. Zo’n instelling kan bijv. ook een politieke partij zijn, mits die voldoet aan een aantal voorwaarden.
Indien u een gift doet aan een culturele ANBI mag u bij het berekenen van de aftrek het gegeven bedrag met 25% verhogen tot een maximum van € 1.250,00. Dit geldt voor periodieke en gewone giften.
Een regelmatig voorkomende situatie, is de aanwijzing van een persoon als begunstigde bij een levensverzekering. U wijst bijv. uw partner aan als begunstigde voor een x-bedrag als u overlijdt.
Periodieke giften
Periodieke giften mag u helemaal aftrekken. Ze hebben geen drempel. Vanaf 1 januari 2023 geldt een maximum van € 250.000 per jaar. U krijgt niets in ruil voor uw periodieke gift en heeft deze niet contant gedaan. Echter, de belastingdienst spreekt pas van een periodieke gift als u minimaal vijf jaar lang een gelijk bedrag aan een goed doel schenkt en dat vooraf in een overeenkomst heeft vastgelegd. Als u echter niet langdurig gebonden wenst te zijn aan een gift, kunt u overwegen uw gift eenmalig te doen. Dat betekent slechts één maal met de drempel geconfronteerd worden en daardoor meer belasting kunnen aftrekken.
Gewone giften
Voor gewone giften geldt een drempel en een maximum. Het bedrag boven de drempel mag u aftrekken, echter niet meer dan het maximum bedrag. Deze bedragen zijn afhankelijk van uw drempelinkomen. Dat is de totaalsom van uw inkomsten en aftrekposten in box 1, 2 en 3. Als u online uw belastingopgave indient, heeft de belastingdienst dit drempelbedrag al ingevuld. Dat drempelbedrag is 1 procent van uw drempelinkomen met een minimum van € 60,00. Heeft u meer gegeven? Dan mag u het verschil aftrekken tot een maximum van 10% van uw drempelinkomen. Fiscale partners moeten de giften bij elkaar optellen.
- Lees ook: Wat is een testament?
- Lees ook: Welk testament heb ik nodig?
Natuurlijke verbintenis
Naast de gift bestaat er nog een natuurlijke verbintenis. Mocht een kind of samenwonende partner plotseling in financiële nood zijn, dan kan de ouder diegene helpen op basis van fatsoen en moraal. De financiele ondersteuning is dan geen gift, maar een natuurlijke verbintenis. Let op: de fiscus interpreteert dit niet altijd als een gift. Een en ander is sterk afhankelijk van uw situatie.
Wat is het verschil tussen een schenking en een cadeau/gelegenheidsgeschenk?
Fiscaal gezien is het verschil groot: een schenking wordt belast (schenkbelasting) en een cadeau/gelegenheidsgeschenk niet.
Enkele aandachtspunten om rekening mee te houden:
- het geschenk moet in verhouding staan tot het vermogen van de schenker. Is dat niet het geval, dan ziet de belastingdienst het cadeau als een schenking. Globaal geldt dat gelegenheidscadeaus maximaal 1% van het totale vermogen (zowel roerend als onroerend) mogen bedragen;
- het geschenk dient te gebeuren naar aanleiding van een “speciale” aanleiding (bijv. huwelijk, kerst, verjaardag, jubileum). Let op bij overschrijving via bank of giro: vermijd het woord “geschenk”.
Wat is een schenking?
Bij een schenking geldt een overeenkomst. Ouders mogen in 2023 € 6.035,00 schenken aan hun kind. Dat kan ook een pleegkind of een stiefkind zijn.
De jaarlijkse vrijstelling voor alle anderen in 2023 is € 2.418,00, ongeacht of de schenker een grootouder, oom of tante of zelfs geen familie is. De ontvanger van de schenking betaalt tot dat bedrag geen belasting en hoeft geen aangifte te doen.
Let op: beide grootouders of beide ouders gelden als één schenker. Het kan dus niet zo zijn dat de (gescheiden) vader € 6.035,00 schenkt en de moeder separaat eveneens € 6.035,00.
Verhoogde vrijstelling
Is de ontvanger op het moment van de schenking tussen de 18 en 40 jaar of heeft deze een geregistreerde partner tussen de 18 en 40 jaar, dan mag de verhoogde vrijstelling eenmalig worden gebruikt voor de volgende doelen:
- de aankoop van een eigen woning;
- het starten met een dure studie;
- een bestedingsdoel waarover de ontvanger zelf beslist.
Daartoe gelden specifieke voorwaarden. De verhoogde vrijstelling van belasting hangt af van het bestedingsdoel:
| Wie doet de schenking | Bestedingsdoel | Belastingvrij bedrag |
| Ouder(s) aan kind | eigen woning | € 28.947,00 |
| dure studie | € 60.298,00 | |
| beslist het kind zelf | € 28,947,00 | |
| iemand anders | eigen woning | € 28,947,00 |
Een schenking aan een kind heeft gevolgen voor diens erfrecht. Een schenking voor het kind wordt als “voorschot” op diens erfenis gezien. Dat heeft tot gevolg dat de schenking – in principe – verrekend zal worden met het erfdeel. Daarmee wordt de gelijkheid tussen de kinderen gegarandeerd.
Bedrijfsopvolgingsregeling en vrijstelling
U schenkt een bedrijf aan uw (klein)kind(eren) en deze zet(ten) het bedrijf voort? Zij kunnen dan een vrijstelling van schenkbelasting krijgen. Deze regeling heeft de bedrijfsopvolgingsregeling. De vrijstelling voor 2023 bedraagt maximaal € 1.205.871,00.
Nu schenken of later vererven?
Een schenking maakt de erfenis kleiner. Gevolg is dat uw erfgenamen na uw overlijden minder erfbelasting betalen. Dat betekent echter wel dat u zich aan de jaarlijkse maxima dient te houden om te voorkomen dat de ontvanger schenkbelasting betaalt.
Een andere mogelijkheid om te erfenis kleiner te maken, is ‘schenken op papier’. U legt op papier vast dat u iemand een bedrag geeft over een bepaalde tijd. Dat doet u bijv. omdat u het geld nu niet kunt missen, of omdat uw geld ‘vastzit in uw huis’. Dit kan voordelig zijn. Ouders dragen dan hun vermogen over aan hun kinderen. Het op papier vastgelegde geschonken bedrag telt niet mee met de erfenis. Uw kinderen betalen daardoor minder erfbelasting. U dient de schenking echter wel bij de notaris vast te leggen én over het geschonken bedrag elk jaar minstens 6% rente te betalen aan de ontvanger. De belastingdienst ziet de rente op papier namelijk als een schuld.
Schenker en ontvanger nemen beiden de schenking op papier op in hun aangifte inkomstenbelasting.
Uw schenking is een schuld. U heeft immers (nog) niets betaald aan de ontvanger. Daardoor betaalt u minder inkomstenbelasting. De ontvanger vult het bedrag van de schenking op papier in bij ‘uitgeleend geld en andere vorderingen’.
Schenking tijdens uw leven
U hoeft niet naar de notaris. Een onderhandse akte voldoet voor de inkomstenbelasting. Voor de erfenis is het echter een niet-erkende schuld. Gevolg is dat uw kinderen niet het voordeel hebben minder erfbelasting te betalen na uw overlijden.
Overlijden kort na de schenking
Als u binnen 180 dagen na de schenking overlijdt, ziet de belastingdienst de schenking als deel van de erfenis. De waarde van de schenking telt niet mee bij de waarde van de erfenis indien de ontvanger van de schenking:
- een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) is;
- één van onderstaande vrijstellingen voor de schenkbelasting gebruikt:
. voor eigen woning € 28.947,00;
. voor een dure studie € 60.298,00;
. voor een vrij te besteden bedrag € 28.947,00.