Hoe houd je jezelf en het huis koel in de zomer?

Ook in Nederland neemt door de verandering van ons klimaat de kans op veelvuldige en aanhoudende perioden van warmte toe. Die warme dagen veroorzaken, zeker voor ouderen, extra gezondheidsrisico’s. In Nederland hebben we een Nationaal Hitteplan (RIVM). Zodra de temperatuur vier dagen op rij boven de 27 graden is, treedt dit plan in werking. Het Nationaal Hitteplan informeert organisaties, (zorg)professionals en mantelzorgers over de verwachte hitte. Dat is dus vooraf informeren over een weerfenomeen dat komen gaat. Het tegenovergestelde gebeurt bij een hittegolf. Die wordt pas achteraf vastgesteld. Er is sprake van een hittegolf als het in De Bilt minimaal vijf dagen achter elkaar ten minste 25 graden is geweest, waarvan minimaal 3 dagen boven de 30 graden.

Hitte kan vooral slecht zijn voor de gezondheid van ouderen. Zij hebben namelijk vaak meer last van de hitte dan jongeren. Dat komt omdat bij ouderen het regelen van de lichaamstemperatuur minder goed werkt. Ook de nieren van ouderen werken vaak slechter. Ouderen hebben in de regel minder dorst en transpireren daardoor ook minder. Doordat ze minder transpireren koelt het lichaam minder gemakkelijk af dan bij jongeren. Zeker ouderen met een minder goede gezondheid lopen extra risico’s.

Hieronder volgen tips en trucs voor uw eigen gezondheid en het zo koel mogelijk houden van uw woning:

Verschijnselen van oververhitting

Uitdrogen is de grootste boosdoener. De volgende verschijnselen dienen zich dan aan: vermoeidheid, misselijkheid, hoofdpijn, duizeligheid bij opstaan, concentratieproblemen, spierkrampen, donkere urine, minder plassen, slaperigheid of prikkelbaarheid.

Oververhitting: gezond blijven van lichaam en geest

Een tandje terugschakelen tijdens warme dagen is geen overbodige luxe. Probeer rustiger aan te doen en u vooral niet druk te maken. Druk maken zorgt voor stress. En van stress krijgt men het warm! Accepteer de warmte! Niemand kan die veranderen.
Neem een lauwe douche. Dat zorgt voor verkoeling van het lichaam. Dat kan ook voor het slapen gaan goed werken.
Een natte handdoek op het hoofd, in de nek of op de polsen en armen werkt sterk verkoelend. Dat kunt u ook ’s nachts doen.
Baad uw voeten in (een teiltje) water.
Doe zoals de Spanjaarden: las een siësta in! Even niets doen tussen 14.00 en 16.00 uur met een powernap van ongeveer een kwartier. Gevolg: minder vermoeidheid en verbetering van de cognitieve prestaties.
Drink minstens 2 liter vocht per dag. Dat kan water, thee, bouillon, vruchtensap of tomatensap zijn. Drink dit niet te koud, want dan krijgt u het nog warmer! Zoete dranken zorgen voor meer dorst. Alcohol onttrekt vocht aan het lichaam en is daarmee geen verkoelende drank. Bovendien krijgt u het warmer van alcohol.
Drink ook als u geen dorst heeft.
Zodra u merkt dat u meer transpireert of uw urine donkerder wordt, drink dan meer.
Overleg met uw arts als u, vanwege uw gezondheid, weinig mag drinken. Dat kan het geval zijn als u bijv. een hartfalen heeft.
Gebruikt u plasmedicatie, laxantia of psychofarmaca? Overleg dan met uw huisarts.
Als het warm is, heeft men meestal minder trek. Belangrijk is het toch goed te blijven eten en een extra snufje zout aan uw maaltijd toe te voegen.
Een oplossing maken van suiker en zout is zeer aanbevelenswaardig. Deze oplossingen zijn te koop, maar u kunt deze ook eenvoudig zelf maken: meng 1 liter (mineraal)water met 1 theelepel zout en 8 theelepels suiker.
Heeft u een zoutbeperkt dieet? Overleg dan met uw huisarts.
Verzorg wondjes goed. Warmte bevordert een ontsteking.
Voedsel bederft eerder bij hoge temperaturen. Laat uw bederfelijke voeding niet buiten de koelkast staan. Bedorven voedsel veroorzaakt vaak diarree en daarmee dus veel vochtverlies.
Blijf goed eten, eiwitrijk en met voldoende vitaminen. Groenten en fruit bevatten een hoog percentage water en zijn een natuurlijke bron van minerale zouten en vitamines.
Eet geen zware maaltijden. Die kosten het lichaam te veel energie om te verbranden. Te prefereren zijn vis, kip en/of salade.
Buiten eten? Ook dat kan met een ventilator erbij. Let op met insecten! Ze komen meteen op de geur van het voedsel af! Een netje, folie of een handdoek erover en het probleem is opgelost! Brood in de broodschaal? Dat droogt snel uit door de warmte. Een handdoek erover leggen en het brood blijft goed.
Vermijd (inspannende) werkzaamheden en uitjes tussen 11.00 en 17.00 uur. Het is dan te heet om (veel) inspanning te leveren.
Doe uw boodschappen in de vroege ochtend of later op de dag of vraag hulp als het dan ook nog te warm is.
Draag geen synthetische kleding. Los zittende kleding van katoen en linnen (in lichte kleuren) beschermen u het best tegen overmatig transpireren en dus meer vochtverlies.
Wees voorzichtig met sporten. Doe een of meerdere stapjes terug en sport tijdens de “koelere” uren. Bouw rustig op en ook rustig weer af.
Heeft u ook een slaapkamer op de begane grond? Beneden in huis is het koeler dan boven.
Leg een kruik in de vriezer en neem die mee naar bed. U slaapt lekker koel in.
Doe tijdens het slapen een pyama of een katoenen shirtje aan. Als u transpireert, trekt de transpiratie in het shirtje en niet in uw beddengoed. Als u niets draagt, blijft de transpiratie langer op uw huid, waardoor uw lichaam afkoelt en u mogelijk slaapproblemen krijgt.
Katoenen beddengoed is minder warm dan beddengoed waar synthetisch materiaal in verwerkt is.
Er zijn speciale coldpacks te koop. Die kunt u onder uw kussen leggen. Krijgt u het (te) warm? Draai dan doodeenvoudig het kussen om.
De hoogte van uw schoenen heeft veel invloed op de warmte van uw voeten. Bij warm weer is een laag model schoen aanbevelenswaardig. Draag een schoen die zo weinig mogelijk wrijving, dus warmte, veroorzaakt.
Sluit u niet in uw woning op. Lekker naar buiten in de schaduw van een boom is heerlijk verkoelend. Gebruik geen parasol, daar blijft de hitte onder hangen.
Gaat u naar buiten? Zonnebril, hoed en een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor zijn onmisbaar.
Er zijn koelvesten te koop die ervoor zorgen dat u minder last heeft van de warmte.
Volg het weerbericht en de aanbevelingen van de overheid.
Neem altijd contact op met uw huisarts als u klachten heeft.
Vraag aan buren, vrienden, familie om een extra oogje in het zeil te houden.

Voorkomen van oververhitting van uw woning

Houd de ramen en gordijnen overdag dicht. Dat houdt de warme lucht buiten.
Blijf ventileren voor een gezonde lucht in uw huis. Dus sluit bijv. niet álle roosters!
Zet ramen ’s nachts open om de frisse lucht binnen te laten. Open de ramen van tegenovergestelde gevels en op verschillende verdiepingen. Dat lukt niet in elke woning. U kunt in dat geval de ventilator gebruiken om de luchtstroom te stimuleren. Laat de ventilator naar buiten blazen. Deze blaast dan de warme lucht uit de kamer. Bovendien produceert een ventilator ook warmte, die dan meteen naar buiten gaat.
Let bij het open laten van ramen wel op dat er geen dieven komen door een geopend raam. In bovenraampjes kunnen u bijv. een dwarsstang aanbrengen.
Gebruik uw zonwering, (rol)luiken of screens. Zonwering aan de buitenkant werkt dubbel zo goed als zonwering aan de binnenkant van het raam. Rol uw zonnescherm tijdig in. Doe dat zodra de zon weg is, anders blijft de warmte onder de zonwering hangen.
Minimaliseer het gebruik van electrische apparaten (fornuis, oven, afwasmachine, computer, stofzuiger, wasdroger) en laat lampen (behalve LED) uit. Apparaten en lampen geven warmte af.
Gebruik of koop een ventilator, aircooler of airconditioning. De keuze is afhankelijk van het aantal graden die u wenst te verlagen. Bij een keuze voor een ventilator: let op dat de ventilator niet direct op uw lichaam blaast. Indien u transpireert en de ventilator blaast op uw lichaam, loopt u kans op een (stevige) verkoudheid. Voor het klimaat is een ventilator een betere keuze dan een airconditioner. Airconditioners bevatten koudemiddelen. Dit zijn sterke broeikasgassen die tijdens het vrijkomen bijdragen aan de klimaatverandering.
Uw ventilator kunt u eenvoudig omtoveren in een airconditioning. Door één of meer waterflessen te bevriezen en ze vervolgens (in een bak) voor de ventilator te zetten, blaast de ventilator koude lucht de ruimte in, net zoals bij een airconditioning.
Kook voeding die weinig kooktijd nodig heeft. Denk bijv. aan eenpansgerechten of maaltijdsalades. U kunt natuurlijk ook buiten koken (campingsetje of barbecue). Via internet vindt u een grote hoeveelheid recepten die weinig bereiding- en kooktijd kosten.
Een goed geïsoleerde woning is warmer in de winter en koeler in de zomer. Misschien kunt u daarin nog een aanpassing doen?
Groen in de tuin. Groen rondom, op of tegen het huis zorgt voor verkoeling. Zo blijft de tuin ook altijd een koele plek tijdens warme dagen.

Tot slot wensen wij u en de uwen een mooie zomer!